تار آذری

همه چیز راجع به ساز تار آذری

تار آذری، یکی از سازهای زهی-مضرابی اصیل و کهن در موسیقی آذربایجان است که قدمتی دیرینه دارد. این ساز خوش‌نوا با صدایی گرم و دلنشین، نقشی اساسی در فرهنگ و هنر این سرزمین ایفا می‌کند و در زمره سازهای ملی آذربایجان به شمار می‌رود. تاریخچه دقیق تار آذری مشخص نیست، اما قدمت آن را به دوران باستان نسبت می‌دهند. برخی منابع، منشأ این ساز را بین‌النهرین و سومر می‌دانند و برخی دیگر معتقدند که تار از طریق جاده ابریشم به آذربایجان راه یافته است. در طول تاریخ، تار آذری توسط نوازندگان چیره دست نواخته شده و در موسیقی آذربایجان جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. از جمله نوازندگان مشهور تار آذری می‌توان به رشید بهبودوف، اقبال قاسیم‌زاده، رامیز میرزا‌اف اشاره کرد.

معرفی ساز تار آذری

تار آذری، ساز زهی-مضرابی اصیل با صدایی گرم و دلنشین، از ارکان موسیقی آذربایجان و نمادی از هویت فرهنگی این سرزمین است. قدمت این ساز به دوران باستان می‌رسد و در طول تاریخ، نوازندگان چیره‌دست با نوازش‌های خود، روح را جلا داده و شور و احساس را به جان شنوندگان منتقل کرده‌اند. کاسه گلابی‌شکل تار آذری از جنس چوب توت، گردو یا زردآلو، نوای دلنشین سیم‌های فلزی یا روده‌ای را در آغوش می‌گیرد. نوازنده با مضرابی در دست راست و انگشتان ظریف چپ، بر سیم‌ها نوازش می‌کند و الحانی بدیع و گوش‌نواز خلق می‌کند.
تار آذری در انواع موسیقی آذربایجان از جمله سنتی، کلاسیک، فولکلور و عاشیقی به کار می‌رود و در برخی دیگر سبک‌های موسیقی مانند ایرانی و ترکی نیز جایگاهی ویژه یافته است. نغمه‌های تار آذری در جشن‌ها، مراسم و مناسبت‌ها طنین‌انداز می‌شود و در ادبیات و شعر آذربایجان نیز به‌عنوان نمادی از عشق و شور جاودانه شده است. امروزه تار آذری با چالش‌هایی مانند کمبود نوازنده و استاد و رقابت با سایر سازها روبروست. بااین‌حال، تلاش هنرمندان و فعالان فرهنگی برای حفظ و احیای این گنجینه ارزشمند ادامه دارد و نوای دلنشین تار آذری همچنان در قلب موسیقی آذربایجان طنین‌انداز خواهد بود. تار آذری دارای ۱۵ پرده و چهار سیم فلزی یا روده‌ای است که با مضراب نواخته می‌شود. کوک تار آذری در شور است و از نت‌های می، صل، لا و دو تشکیل می‌شود.

اجزای تار آذری

تار آذری، سازی خوش‌نوا با صدایی گرم و دلنشین، از اجزاء و ساختاری ظریف و دقیق تشکیل شده است که هر کدام نقشی اساسی در خلق نغمه‌های ناب ایفا می‌کنند. کاسه گلابی‌شکل تار آذری از جنس چوب توت، گردو یا زردآلو، قلب تپنده این ساز است و وظیفه تقویت و تشدید صدای سیم‌ها را بر عهده دارد. دسته‌بلند و باریک تار آذری از جنس چوب گردو یا فوفل، همچون استخوانی استوار، کاسه را در آغوش می‌گیرد و محل قرارگیری گوشی‌ها برای کوک‌کردن سیم‌ها است. چهار سیم فلزی یا روده‌ای، تاروپود این ساز را تشکیل می‌دهند و با ارتعاش خود، نغمه‌های دلنشین را به گوش شنوندگان می‌رسانند. پرده‌ها، همچون ایستگاه‌هایی بر روی دسته، محل قرارگیری انگشتان نوازنده برای نواختن ملودی‌های مختلف هستند.
خرک، پلی ظریف از جنس شاخ حیوان یا استخوان، ارتعاشات سیم‌ها را به کاسه منتقل می‌کند و مضراب، ابزاری چوبی، پلاستیکی یا استخوانی، در دست نوازنده جادو می‌کند و سیم‌ها را به نوازش در می‌آورد.
هر کدام از اجزاء تار آذری، باظرافت و دقت تمام در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند تا نوازنده را در خلق نغمه‌های بدیع و گوش‌نواز یاری کنند. درک اجزاء و ساختار این ساز، گامی اساسی در یادگیری و نواختن تار آذری و ورود به دنیای شگفت‌انگیز موسیقی آذربایجان است.

چطوری تار آذری را بنوازیم؟

نواختن تار آذری، سفری شگفت‌انگیز به دنیای موسیقی آذربایجان است که نیازمند مهارت، ظرافت و عشق به این ساز اصیل است. نوازنده تار آذری با انگشتان ظریف خود و مضرابی در دست، بر تاروپود سیم‌ها نوازش می‌کند و نغمه‌های بدیع و گوش‌نواز خلق می‌کند. در شیوه نوازندگی تار آذری، نوازنده با دست راست‌مضراب را در میان انگشتان خود می‌گیرد و با حرکات ظریف و دقیق، به سیم‌ها ضربه می‌زند.دست چپ نوازنده بر روی دسته تار حرکت می‌کند و انگشتان بر روی پرده‌ها قرار می‌گیرند تا نت‌های مختلف نواخته شوند. انواع مختلفی از مضراب‌نوازی در تار آذری وجود دارد که هر کدام ظرافت و زیبایی خاص خود را دارند. شَشه، رِگه‌، تِک، لرزش و غیره از جمله تکنیک‌های مضراب‌نوازی در تار آذری هستند که نوازنده با استفاده از آنها، تنوع و ظرافت را به نوازندگی خود می‌بخشد.
تسلط بر تکنیک‌های مختلف نوازندگی تار آذری، نیازمند تمرین مداوم و صبر و حوصله است. نوازنده باید بادقت به حرکات انگشتان و مضراب خود توجه کند و گوش خود را برای شنیدن ظرافت‌های صدا تربیت کند.
یادگیری شیوه نوازندگی تار آذری، دریچه‌ای به‌سوی دنیای موسیقی آذربایجان می‌گشاید و نوازنده را قادر می‌سازد تا با نواختن نغمه‌های اصیل این سرزمین، روح شنوندگان را جلا دهد و شور و احساس را به جان آنها منتقل کند.

نکات مهم برای یادگیری ساز تار آذری که باید بدانید

اگر قصد یادگیری تار آذری را دارید، نکات زیر را مدنظر داشته باشید:
• انتخاب استاد: اولین قدم برای یادگیری هر سازی، انتخاب یک استاد مجرب و کارآزموده است. 
• تمرین مداوم: برای پیشرفت در نوازندگی تار آذری، باید به طور مداوم و منظم تمرین کنید. 
• صبوری: یادگیری تار آذری به زمان و صبر و حوصله نیاز دارد. 
• گوش‌دادن به موسیقی: گوش‌دادن به آثار نوازندگان برجسته تار آذری، می‌تواند به شما در یادگیری این ساز کمک کند. 
• استفاده از منابع آموزشی: منابع آموزشی مختلفی مانند کتاب‌ها، جزوه‌ها و فیلم‌های آموزشی می‌توانند در آموزش تار آذری به شما کمک کنند.
 
تار آذری، سازی با قدمت، اصالت و صدای دلنشین است که در موسیقی آذربایجان جایگاه ویژه‌ای دارد. یادگیری این ساز نیازمند تلاش و پشتکار است، اما لذت نواختن آن وصف‌ناپذیر است. اگر به موسیقی تار آذری و فرهنگ آذربایجان علاقه‌مند هستید، یادگیری تار آذری می‌تواند تجربه ارزشمندی برای شما باشد. شما می‌توانید این تجربه بسیار ارزشمند را در آموزشگاه موسیقی نوای شهر آشوب به دست آورید.